Anders dan de titel misschien doet vermoeden is Reis naar de rand van het leven zeker geschikt als zomerboek. De reis begint op ‘de mooiste lente dag van het jaar’ en neemt de lezer mee op lange treinreizen, autoritten en stadswandelingen, door Duitsland, Tsjechië en Italië, naar hotelkamers, bibliotheken, en cafés, op een zoektocht naar Cesare Pavese, Franz Kafka en Italo Svevo.
Wie niet bekend is met het werk van Pavese, Kafka en Svevo hoeft zich niet te laten afschrikken. De belangrijkste reis die in dit boek wordt gemaakt is namelijk een innerlijke reis. Het boek is een filosofische poging tot bevrijding van pijn en verveling. ‘Is er iets mogelijk wat het verlangen naar het leven stilt,’ dat is de grote vraag.
In raadselachtige, mooie zinnen duikt Tezer Özlü de diepte in, zonder dat het boek zwaar wordt. De rand van het leven is geen diepe donkere afgrond aan het uiteinde van doornig bos. De rand van het leven, zo blijkt, loopt dwars door bruisende steden en is vooral te vinden in de literatuur.
‘Het menselijk bestaan is geen bestaan waar je zomaar wat in kunt ronddwalen. Het is ALLES, dat vormgegeven, veranderd, begrensd moet worden,’ schrijft Özlü. ‘Ik vat het leven op als GAAN.’
Voor wie wel eens geworsteld heeft met grote vragen over zingeving, slapeloosheid, vervreemding, of grenzeloosheid, kan dit boek naast herkenning ook troost bieden. De somberheid is bij Özlü geen verlammend blok aan het been, maar een voortstuwende kracht.
Özlü schrijft:
‘Al mijn geluk is door mij omgezette somberte. Om te kunnen lopen, om voorwaarts te kunnen gaan, om te kunnen haten, om woede te kunnen voelen, om naar de bomen te kunnen kijken, om van de lucht te kunnen houden. De somberte die ons laat bewegen tussen leven en dood, tussen liefde en verlorenheid, tussen kinderjaren en ouderdom.’
Özlü’s geheel eigen openhartige stijl balanceert op de grens tussen literatuur en leven. Het werk, eerst geschreven in het Duits en later door Özlü zelf vertaald naar het Turks (waarop deze Nederlandse vertaling van Hanneke van der Heijden gebaseerd is), werd niet voor niets (al voor het officieel verschenen was) bekroond met de Marburger Literaturpreis. En is even prachtig als haar eerdere, veel geprezen roman De kille nachten van de jeugd, al is het duidelijk dat in dit tweede boek een volwassenere vertelster aan het woord is. Reis naar de rand van het leven is bruisend, levendig proza dat de grenzen van de tijd overstijgt. Verkrijgbaar in uw lokale boekhandel, en hier!